Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2007

Πόσο ενισχύει το πολιτικό μας σύστημα η εκλογική διαδικασία στο ΠΑΣΟΚ;

Η 11η Νοεμβριου 2007 αποτελεί ημέρα οροσημο για το πολιτικό μας σύστημα, αφού για πρώτη φορά στη χώρα μας έχουμε εκλογή προέδρου κόμματος από την βάση του, με τουλάχιστον 2 υποψηφίους, ενώ δικαίωμα συμμετοχής έχουν και όσοι θεωρούν το εαυτό τους φίλο του κόμματος, ότι κι αν αυτό σημαίνει. Από τις στενά κομματικές διαδικασίες, στις οποίες μερικές χιλιάδες στελεχη (στην καλύτερη περίπτωση), που "αντιπροσώπευαν" την βάση, αποφάσιζαν για τις τύχες και τους συσχετισμούς των κομμάτων τους, φτάσαμε στην ευρύτερη δυνατή συμμετοχή που μπορεί να υπάρξει. Αποτελεί αυτό όμως θετική εξέλιξη;
Τα κόμματα και κυρίως αυτά που είναι κόμματα εξουσίας, είναι πολυσυλλεκτικά, περιλαμβάνοντας διαφορετικές τάσεις και ομάδες, οι οποίες όμως δέχονται να λειτουργήσουν στα πλαίσια της πλειοψηφίας. Η πλειοψηφία του κομματικού μηχανισμού καθορίζει το πολιτικό στίγμα και την μελλοντική πορεία του κόμματος. Αυτό πραγματοποιείται μέσα από τις διαδικασίες των συνεδρίων στις οποίες συζητούνται οι προτάσεις για τα επιμέρους πολιτικά θέματα, λαμβάνονται οι αποφάσεις και στην συνέχεια επανεκλέγεται ή αλλάζει ο αρχηγός ο οποίος θα ηγηθεί της προσπάθειας. Η εκλογή του αρχηγού καθορίζεται συνηθως από την επιρροή που έχει ο εκάστοτε υποψήφιος στην κορυφή της κομματικής πυραμίδας (η υποστήριξη που έχει εξασφαλίσει, οι καλές δημόσιες σχέσεις, η ομαδοποίηση για την πιο οργανωμένη διείσδυση, η δημοφιλία κά). Πολλές φορές η έκβαση είναι αποτέλεσμα παρασκηνιακών διεργασιών (τι μου δίνεις για να σε υποστηρίξω), προσωπικών πικριων και κάθε είδους συμφερόντων που διευκολύνονται από την εκάστοτε εξέλιξη. Και η πολιτική; Υπάρχει και η πολιτική, αλλά στριμώχνεται ανάμεσα στις εύθραυστες ισορροπίες και στις επικοινωνιακές ανάγκες. Όσο πιο συγκεντρωτικοί και κλειστοί ειναι οι μηχανισμοί των κομμάτων, τόσο αυτά θα απομακρύνονται από την κοινωνία και τις ανάγκες της, τα ιδεολογικά ρεύματα και κάθε τι νεωτερικό, που περιμένει μία ευκαιρία να εκφραστεί.
Πολλοί μιλούν για έλλειψη δημοκρατίας και έκφρασης του πολίτη για τα μείζονα προβλήματα. Είναι γεγονός οτι η στρεβλή λειτουργία των κομμάτων (και η ανεπαρκής άσκηση πολιτικής) έχει απομακρύνει τον πολίτη από την πολιτική. Αισθάνεται ο πολίτης οτι η γνώμη του δεν λαμβάνεται υπ'όψη, ειδικά όταν διαπιστώνει οτι ο εκάστοτε αρχηγός θα κάνει τελικά αυτό που ο ίδιος προσωπικά επιθυμεί, αδιαφορώντας για την αντίθετη άποψη που μπορεί να είναι και κοινωνικά ή πολιτικά πλειοψηφική. Αισθάνεται οτι δεν είναι πραγματικός συμμέτοχος των εξελίξεων. Όμως, από το σημείο αυτό, μέχρι το σημείο να θεωρούμε οτι μία διαδικασία εκλογής αρχηγού από τη βάση θα έλυνε τα προβλήματα, θα βοηθούσε στην πολιτικοποίηση του αδιάφορου ή απογοητευμένου ψηφοφόρου και θα τον έβαζε πάλι στο επίκεντρο των πολιτικών εξελίξεων, υπάρχει ασυνέχεια και χάος.
Ζούμε σε μία εποχή όπου επικρατεί η εικόνα και η προπαγάνδα της. Δεν ενδιαφέρει πλέον τόσο το περιεχόμενο, όσο η επιφάνεια των πραγμάτων. Σε μία δημοσκόπηση που είχε γίνει παλιότερα, ο τηλεθεατής πρόσεχε περισσότερο την εικόνα του υποψηφίου πολιτικού και λιγότερο τις απόψεις του, ενώ για τις γυναίκες υποψηφίους η διαφορά διευρυνόταν.Η διαφήμιση μας κατευθύνει να αγοράσουμε τα προϊόντα της και αυτά περιλαμβάνουν φυσικά και την πολιτική. Δεν νοείται πλέον εκστρατεία υποψηφίου χωρίς image makers.
Η εξέλιξη αυτή, όπου η πολιτική βγαίνει στο περιθώριο και αναδεικνύονται οι αρχηγοί-πρόσωπα ως είδωλα και υποκατάστατα της πολιτικής, υποσκάπτει την ίδια την πολιτική [κάτι που παρακολουθούμε κατ'εξοχήν στο εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, τόσο στη προεκλογική εκστρατεία για το χρίσμα του αρχηγού σε κάθε κόμμα, όσο και στις προεδρικές εκλογές. Σε ορισμένες πολιτείες μάλιστα, τους υποψηφίους του κάθε κόμματος μπορούν να εκλέξουν όλοι οι ψηφοφόροι (βλέπε ΠΑΣΟΚ)]. Το σύστημα προωθεί μοντέλα κομμάτων στα οποία σημασία έχει η εικόνα του προέδρου και όχι η ασκούμενη πολιτική. Προωθεί μοντέλα προέδρων αυταρχικών, εγωκεντρικών, υπερφίαλων, μεγαλομανών, που ενισχυμένοι από την αποδοχή του "λαού τους", συχνά ξεχνούν δημοκρατικές διαδικασίες, συλλογικές δράσεις, μειοψηφίες και πολιτικές θέσεις. Φτάνουμε σε περιπτώσεις πολιτικών τύπου one man show, οι οποίοι κάνουν προσωπική πολιτική, υπερβαίνοντας συχνά τα πολιτικά όρια μέσα στα οποία μπορούν να κινηθούν, χωρίς να χρειάζεται να δώσουν λογαριασμό σε κανένα, παρά μόνο στο "λαό τους" όποτε ζητείται η ψήφος του. Παραδείγματα τέτοιας πολιτικής έχουμε πολλά και στην Ελλάδα.
Αυτή λοιπόν είναι η δημοκρατία που θέλουμε; Γιατί αντί να συζητούμε για αυτή καθεαυτή την πολιτική, αναλωνόμαστε για το τάδε ή δείνα χαρακτηριστικό ενός υποψηφίου. Αντί να προσπαθούμε να διευρύνουμε και να ενισχύσουμε την πραγματική δημοκρατία και την πολιτική, μέσα από τη συμμετοχή του πολίτη στα όργανα που διαμορφώνουν τη πολιτική, στην βάση, στις οργανώσεις, μέσα από δημοψηφίσματα, που θα έχουν ως προαπαιτούμενο την ενημέρωση του πολίτη (και όχι την προπαγάνδα), κινούμαστε ανάποδα: ψάχνουμε πρώτα το πρόσωπο που θα εκπροσωπήσει το κόμμα και η πολιτική θα βρεθεί στην πορεία.
Η κατάσταση που επικρατεί π.χ. στις ΗΠΑ είναι απογοητευτική, αφού η συμμετοχή του κόσμου στις εκλογές κυμαίνεται μεταξύ 50 και 60%. Η απολιτικοποίηση στο μεγαλείο της. Δεν βοήθησε τη δημοκρατία και την πολιτική, το γεγονός οτι εκλέγουν κατ'ουσία πρόεδρο και όχι κόμμα, ούτε οτι η εκλογή του προέδρου του κάθε κόμματος γίνεται από ένα ευρύ (και όχι πάντα κομματικό) εκλογικό σώμα. Σημασία πλέον δεν έχει αν κάποιος είναι ικανός, λειτουργώντας με ένα σαφές πολιτικό στίγμα και ακολουθώντας το ήδη διαμορφωμένο ιδεολογικό ρεύμα του κόμματός του, αλλά αν είναι δημοφιλής, δυναμικός και με το κατάλληλο επώνυμο, έχοντας ακολουθήσει κατά γράμμα τις οδηγίες των συμβούλων του και αναλύσει τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων. Η εκλογή προέδρου από τη βάση έχει μία επίφαση δημοκρατικότητας. Στην ουσία επικυρώνεται το αποτέλεσμα των δημοσκοπήσεων για την δημοφιλία των προσώπων (και όχι απαραίτητα για την ικανότητα και την πληρότητά τους).
Εχει ακουστεί η πρόταση, ο πρόεδρος της δημοκρατίας να εκλέγεται από τον λαό. Αν πάρουμε παράδειγμα από τις "σοφές" επιλογές του λαού μας στις πρόσφατες και προηγούμενες εθνικές εκλογές, όπου ανάμεσα στους πρώτους βουλευτές σε σταυρούς όλων των κομμάτων, βρέθηκαν ηθοποιοί, αθλητές, μανεκέν, "δημοσιογράφοι", είναι καιρός να δούμε και εμείς ένα πρόεδρο ή πρωθυπουργό τύπου Arnold Schwarzenegger (κυβερνήτης της πολιτείας της Καλιφόρνια). Αν το σύστημα εφαρμοζόταν στην Ελλάδα, δεν θα υπήρχε πιθανότητα να βγεί πρόεδρος της δημοκρατίας κάποιος ακαδημαϊκός ή διανοούμενος.
Τίθεται λοιπόν το δίλημμα: προσφέρει αυτή η έκφανση της δημοκρατίας, τα εχέγγυα για την αποτελεσματικότερη επιλογή, άσκηση και εφαρμογή της καταλληλότερης πολιτικής, ή άγεται και φέρεται από αυτό που οι μάζες επιθυμούν; Είναι οι μάζες (οι οποίες τελικά και ψηφίζουν) ώριμες και εκπαιδευμένες να αποφασίζουν το καλύτερο για το σύνολο και όχι το πιο ωφελιμιστικό για αυτές; Μήπως είναι πιό εύκολο για τα κάθε είδους συμφέροντα να χειραγωγούν αυτές τις μάζες, παρά τα πιό συνειδητοποιημένα και ενημερωμένα κομματικά μέλη και στελέχη;
Το πείραμα πάντως της 11ης Νοεμβρίου θα ανοίξει την όρεξη και σε άλλες πολιτικές δυνάμεις και αφορμή θα αποτελέσουν μελλοντικοί εσωτερικοί κλυδωνισμοί τους. Το επιχείρημα θα είναι αχτύπητο: ας αποφασίσει ο λαός. Μέσα από συνοπτικές διαδικασίες, ο ισχυρός και δημοφιλής θα κερδίζει. Αλλά θα χάνει η δημοκρατία και το πολιτικό μας σύστημα.

Υ.Γ.Ποτέ δεν κατάλαβα τι σημαίνει φίλος, στα πλαίσια της εκλογικής διαδικασίας του ΠΑΣΟΚ. Ποιό δικαίωμα έχει οποιοσδήποτε φίλος ή "φίλος" να καθορίζει τις εξελίξεις ενός κόμματος στο οποίο δεν είναι μέλος;

Δεν υπάρχουν σχόλια: