Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2007

H χρήση των καμερών στην εποχή μας (μέρος 2ο)

Τι συμβαίνει όμως στον υπόλοιπο κόσμο, πλην της Μεγάλης Βρετανίας; Η χρήση καμερών έχει αυξηθεί σημαντικά στις ΗΠΑ. Κατά το 2003 τα συστήματα κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης περιλάμβαναν περίπου 2 εκατομμύρια κάμερες. Σήμερα έχουν φτάσει τα 30 εκατομμύρια! Ο Φρεντρικ Νιλσον, γενικός διευθυντής της Axis Communications, υποστηρίζει οτι περίπου 2 με 3 εκατομμύρια νέες κάμερες εγκαθίστανται κάθε χρόνο για εμπορικούς, κυβερνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Ερευνα στο Μανχάταν έδειξε ότι είναι αδύνατο να περπατήσεις στην πόλη χωρίς να καταγραφεί σχεδόν κάθε βήμα σου. Ενώ το 1998 υπήρχαν εγκατεστημένες στην πόλη συνολικά 3.000 κάμερες, σήμερα, τo 2006, πέντε χρόνια μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους, σε τρεις μόνο δρόμους του νότιου Μανχάταν υπήρχαν 4.176 κάμερες... Τον Ιούλιο του 2007 αποφασίστηκε να τοποθετηθούν άλλες 3.000 κάμερες στην περιοχή που περικλείει το World Trade Center και την Wall Street, δημιουργώντας ένα κύκλο καμερών παρακολούθησης με το όνομα "Ring of steel".
Σε αντίθεση με τα εκατομμύρια των καμερών στη Μ.Βρετανία, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες αντιλαμβάνονται οτι η παρακολούθηση μέσω καμερών σε δημόσιο χώρο έρχεται σε αντίθεση με το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Από τον αρχηγό της Γαλλικής Αστυνομίας κ.Μ.Γκοντέν μαθαίνουμε οτι τον Ιανουάριο του 2006 στη Γαλλία λειτουργούσαν μόλις 60.000 κάμερες. Η άποψή του σε σχέση με τα μέτρα ασφαλείας ενάντια στην τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα ήταν οτι "πρέπει σίγουρα να προφυλαχθούμε, αλλά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να πέσουμε στην παγίδα των τρομοκρατών και να χάσουμε την ατομική μας ελευθερία". Όμως με πρόσφατη απόφασή του (Οκτώβριος 2007) ο Υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Σαρκοζί, αναγγέλει τον τριπλασιασμό των καμερών μέχρι το 2009, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία την τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο και την αυξημένη εγκληματική δραστηριότητα. Μάλιστα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει μικρά ανεμοπλάνα με κάμερες για την παρακολούθηση από αέρος. Επίσημη έρευνα ανεβάζει τις εξουσιοδοτημένες κάμερες που λειτουργούν σήμερα στις 340.000.
Στην Σουηδία ο νόμος του 1998 για την παρακολούθηση των κρυφών καμερών, τις απαγορεύει, ενώ για την χρήση των φανερών, απαιτείται έγκριση και ενημέρωση των περαστικών. Μάλιστα το 2002 ασκήθηκε δίωξη σε πολίτη που είχε εγκαταστήσει κάμερα στο μπαλκόνι του για να παρακολουθεί το δρόμο του, χωρις να έχει πάρει προηγουμένως άδεια.
Στην Ιταλία από το 2004 η αντιστοιχη αρχή προστασίας δεδομένων απαιτεί προηγουμένως μελέτη για την αναγκαιότητα των καμερών και την δυνατότητα εναλλακτικών λύσεων, ωστόσο η εξέλιξη είναι διαφορετική: 1.300.000 εκατομμύρια κάμερες "βλέπουν" τις κινήσεις των κατοίκων, ακόμα όμως δεν έχει επιτευχθεί η μείωση της εγκληματικότητας. Το ποσοστό αύξησης των ληστειών στις τράπεζες σε σχέση με το 2006 ανέρχεται στο 28,7%.
Χαρακτηριστικό είναι το εύρημα έρευνας για την ασφάλεια στο μετρό του Βερολίνου στη Γερμανία, μετά την πιλοτική τοποθέτηση καμερών το 2006. Η εγκληματικότητα αντί να μειωθεί, αυξήθηκε λίγο. Στην Ολλανδία από το 2004 δεν επιτρέπεται η χρήση κρυφών καμερών σε δημόσιο χώρο χωρίς ειδοποίηση. Η χρήση τους στο χώρο εργασίας παραμένει νόμιμη αν υπάρχει υποψία πιθανής εγκληματικής δραστηριότητας και αν οι εργαζόμενοι έχουν ενημερωθεί για αυτές. Οι δημοσιογράφοι μπορούν να χρησιμοποιούν κρυφές κάμερες. Επίσης έχουν τοποθετηθεί κάμερες που έχουν την δυνατότητα καταγραφής της ομιλίας μέσω υπερευαίσθητων μικροφώνων που φέρουν και που διακρίνουν συνομιλίες μέχρι 200 γιάρδες (δηλαδή 190 μέτρα) μακρυά. Η εγκατάσταση πιάνει επιθετικούς τόνους φωνής βασισμένους σε 12 παραμέτρους, όπως η ένταση σε ντεσιμπέλ, η συχνότητα και η ταχύτητα του λόγου. Υπάρχει δυνατότητα να αφαιρεθεί ο υπόλοιπος θόρυβος, δίνοντας την άνεση στην κάμερα να επικεντρώσει σε συγκεκριμένες συνομιλίες σε δημόσιο χώρο. Σε 6 εβδομάδες λειτουργίας στο Γκρονιγκεν, επιτεύχθηκαν 4 συλλήψεις. Μάλιστα οι συνομιλίες αποτελούν πειστήρια στο δικαστήριο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος επεξεργασίας του οπτικού υλικού που συγκεντρώνεται από τα κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης στην Ελβετία: η εικόνα κρυπτογραφείται αυτόματα και αποκωδικοποιείται μόνο σε περίπτωση τέλεσης κακουργηματικών πράξεων.
Στην Ιαπωνία λειτουργεί εκτεταμένο σύστημα καμερών παρακολούθησης και είναι χαρακτηριστικό οτι το 2002 τοποθετήθηκαν κάμερες σε 2 διεθνή αεροδρόμια, αλλά η αρμόδια υπηρεσία αρνήθηκε να πεί πόσες και πού τοποθετήθηκαν. Στην Κίνα χιλιάδες κάμερες έχουν εγκατασταθεί στα πλαίσια της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008 στο Πεκίνο και μόνο στην πόλη λειτουργούν 260.000 κάμερες! Τα πράγματα δεν είναι διαφορετικά και στην Αυστραλία, όπου μόνο στη Μελβούρνη λειτουργούν πάνω από 40.000 κάμερες. Μία μελέτη που έκανε το 2003 το Ινστιτούτο της Εγκληματολογίας της Αυστραλίας, έδειξε αμφίβολα αποτελέσματα σε σχέση με την μείωση της εγκληματικότητας, αν και η Αυστραλία είναι από τις πρώτες χώρες στην χρησιμοποίηση καμερών. Γενικά δεν υπάρχει μέρος στον κόσμο σήμερα που να μην εφαρμόζει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την παρακολούθηση με κάμερες κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης (CCTV) και η τάση είναι αυξητική.
Μία από τις χρήσεις των καμερών είναι η παρακολούθηση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και η καταγραφή αυτών που ξεπερνούν τα όρια ταχύτητας. Στην Αττική Οδό έχουν τοποθετηθεί 220 κάμερες. Χαρακτηριστικό είναι οτι το 2006, το 40% των συμβάντων στο δρόμο, εντοπίστηκαν από το προσωπικό των Αττικών Διαδρομών και έπεται η ανίχνευση από τις κάμερες με ποσοστό 30% και οι ειδοποιήσεις από χρήστες του δικτύου με 20%. Στην Εγνατία Οδό υπάρχει σήμανση στα σημεία των καμερών, η καταγραφή των δεδομένων δεν είναι συνεχής και οι κάμερες αυτές δεν έχουν την τεχνική δυνατότητα καταγραφής ήχου.


Κάμερες χρησιμοποιούνται επίσης στις λεωφορειολωρίδες ώστε να διαπιστώνεται ποιοί παρανομούν και στον δακτύλιο για αυτούς που τον παραβιάζουν. Οι σταθερές κάμερες που συνεχίζουν να λειτουργούν (τουλάχιστον 25) κόβουν περίπου 50 κλήσεις την ημέρα, τις οποίες οι οδηγοί παραλαμβάνουν στο σπίτι μαζί με τη φωτογραφία που αποδεικνύει την παράβασή τους. Μέσα στο 2006, οι κάμερες τράβηξαν 36.988 φωτογραφίες εκ των οποίων μόνο οι 8.612 απεικόνιζαν παράβαση. Βάσει των στοιχείων του ΟΑΣΑ, στα σημεία των λεωφορειοδρόμων όπου λειτουργούν κάμερες, οι παραβιάσεις τους από τα Ι.Χ. και τα ταξί έχουν μειωθεί κατά περίπου 65%. Στο Λονδίνο υπάρχει εκτεταμένο δίκτυο λεωφορειολωρίδων (512 χιλιόμετρα!) που επιτηρείται με κάμερες.
Όσοι έχουν αντίθετη γνώμη, υποστηρίζουν οτι οι κάμερες αρνούνται στους οδηγούς το δικαίωμα να αντιμετωπίσουν τις κατηγορίες και οτι το εγχείρημα είναι καθαρά εισπρακτικό. Επίσης υποστηρίζεται οτι η εφαρμογή των καμερών στις εθνικές οδούς είναι υποκριτική, αφού οι οδηγοί γνωρίζουν ποιά είναι τα επίμαχα σημεία και μειώνουν την ταχύτητα των οχημάτων τους μόνο σε αυτά. Η Γερμανία διαθέτει κάμερες στους δρόμους της, αλλά δεν υπάρχουν όρια ταχύτητας στους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας. Πρόκειται για δρόμους με καλό οδόστρωμα, αρκετές λωρίδες κυκλοφορίας και μεγάλο διάζωμα στη μέση. Το ερώτημα λοιπόν είναι: ποιά ανάγκη καλύπτουν οι συγκεκριμένες κάμερες;
H άποψη των Ευρωπαίων για την επιτήρηση των δρόμων είναι διχασμένη. Η έρευνα SARTRE 3 "Social Attitudes to Road Traffic Risk in Europe" – «Κοινωνική στάση στην επικινδυνότητα της οδικής κυκλοφορίας στην Ευρώπη» που διενεργήθηκε το 2004 σε 23 χώρες της Ευρώπης, χρηματοδοτήθηκε από τις συμμετέχουσες χώρες και επιχορηγήθηκε μερικώς από την Επιτροπή Ευρωπαϊκής Ένωσης DGTREN, έδωσε ενδιαφέροντα αποτελέσματα που διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Σύμφωνα με την έρευνα, "είναι παραδεκτό οτι η αντίληψη των οδηγών για την αστυνόμευση είναι πιο σημαντική από την πραγματική αστυνόμευση και για αυτό η αστυνόμευση έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν είναι ορατή και δημόσια. Η αστυνόμευση, όπως χρήση των καμερών κυκλοφορίας για τις ταχύτητες και τα περιπολικά χωρίς διακριτικά, θα δυσκολέψουν τις εκτιμήσεις των οδηγών για την ένταση της αστυνόμευσης. Οι μέθοδοι αυτές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ευρέως προκειμένου να έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Επιπλέον, αυτό είναι δυνατό αφού οι αυτόματες κάμερες παρακολούθησης της κυκλοφορίας απαιτούν λιγότερους πόρους από τον κανονικό έλεγχο της αστυνομίας".
Τα συμπεράσματα της έρευνας καταλήγουν στο οτι "φαίνεται ότι σε μερικές χώρες δεν είναι επιθυμητός ο έλεγχος της οδηγητικής συμπεριφοράς, π.χ. Ελβετία, Αυστρία, Γερμανία και Ολλανδία, ενώ σε άλλες χώρες συμβαίνει το αντίθετο, π.χ. Ιρλανδία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο. Προς το παρόν, οι οδηγοί είναι πιο πιθανό να υποστηρίξουν την τεχνολογία ραντάρ για τον εντοπισμό των παραβατών των κόκκινων σηματοδοτών παρά για τον εντοπισμό των παραβατών σε θέματα ταχύτητας. Απαιτείται περισσότερη επιτήρηση, παρόλο ότι αυτή έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν είναι διακριτική. Έχει μεγάλη σημασία το κοινό να θεωρεί τις δράσεις δίκαιες έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η δημόσια υποστήριξη γι αυτές. Ενώ οι οδηγοί φαίνονται έτοιμοι να αποδεχτούν απαγορεύσεις για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, η στάση αυτή θα μεταβληθεί εάν δημιουργηθεί η αντίληψη ότι τα μέτρα που λαμβάνονται αποσκοπούν σε αύξηση των εσόδων του κράτους και όχι στη μείωση των ατυχημάτων".
Η μείωση των ατυχημάτων ήταν δραματική σε περιοχές των ΗΠΑ που τοποθετήθηκαν κάμερες σε διασταυρώσεις και οι οποίες κατέγραφαν τους οδηγούς που περνούσαν το φανάρι μέ κόκκινο.Η κυβέρνηση της Μ.Βρετανίας υποστηρίζει ότι στις περιοχές όπου είναι εγκατεστημένες κάμερες, μειώθηκαν κατά 31% τα κρούσματα οδηγών που έτρεχαν με υπερβολική ταχύτητα και κατά 42% τα φονικά ή άλλα σοβαρά τροχαία δυστυχήματα. Όμως η Τζόαν Χιλ, επικεφαλής της έρευνας στο πρόγραμμα EuroRAP (European Road Assessment Programme), υποστηρίζει οτι η χρήση των καμερών είναι η λιγότερο αποτελεσματική στην μείωση των τροχαίων (μείωση κατά 10%) σε σχέση με απλά μέτρα όπως οι προειδοποιητικές γραμμές για επερχόμενη αριστερή ή δεξιά στροφή (μείωση κατά 80%), το αντιολισθητικό οδόστρωμα (μείωση κατά 65%), οι καινούργιες πινακίδες (μείωση κατά 40%) και ο τονισμός της διαγράμμισης στους δρόμους με νέο βάψιμο (μείωση κατά 35%)!
Ομάδες οδηγών που αντιδρούν στην εφαρμογή του μέτρου των καμερών στους δρόμους, με την επωνυμία MAD (Μotorists Against Detection), έχουν επιδοθεί σε βανδαλισμούς πάνω από 1000 καμερών σε σύνολο 6.000 στη Μ.Βρετανία.




Oι τελευταίοι υποστηρίζουν οτι από τις στατιστικές δεν προκύπτει όφελος, οτι έχει μειωθεί η σωστή αστυνόμευση των δρόμων και οτι ο μόνος λόγος λειτουργίας των καμερών είναι εισπρακτικός. Στη Σκωτία ο βανδαλισμός των καμερών που καταγράφουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων οδήγησε τους αρμόδιους στη σκέψη να τοποθετήσουν άλλες κάμερες κλειστού κυκλώματος που θα παρακολουθούν τις πρώτες!
Εδώ και χρόνια έχει ξεκινήσει στην Μ.Βρετανία η καθημερινή καταγραφή-φωτογράφηση μέσω καμερών των πινακίδων των αυτοκινήτων ["Automated number plate recognition" (ANPR)]. Εκατομμύρια αυτοκίνητα καταγράφονται από τις κάμερες στους δρόμους και η δυνατότητα καταγραφής βελτιώνεται μέρα με την ημέρα. Οι εφαρμογές του συστήματος στην Ευρώπη και την Αυστραλία περιλαμβάνουν την καταγραφή οχημάτων που δεν δικαιούνται να εισέρχονται σε μία περιοχή (όπως στον δικό μας δακτύλιο), την καταγραφή της ταχύτητας των αυτοκινήτων υπολογίζοντας το χρόνο σε σχέση με την απόσταση μεταξύ δύο σημείων καταγραφής, την αναγνώριση των παραβατών (μή δηλωμένα, ανασφάλιστα, κλεμμένα αυτοκίνητα, ψεύτικες ή πολλαπλές ίδιες πινακίδες), και την παρακολούθηση εγκληματιών ή υπόπτων για εγκληματική δραστηριότητα. Αν το σύστημα συνδυαστεί με τις κλασικές κάμερες παρακολούθησης στους δρόμους, τότε μπορεί να επιτευχθεί η οργανωμένη επιτήρηση-παρακολούθηση των ταξιδιωτών.
Μία ακόμα λειτουργία των καμερών είναι η ασφάλεια των παιδιών. Σύμφωνα με το ιστολόγιο Μετά την εφημερίδα, γονείς στην Μεγάλη Βρετανία μπορούν να παρακολουθούν τα παιδιά τους στον παιδικό σταθμό μέσω της υπηρεσίας kindercam η οποία έχει εγκαταστήσει κάμερες σε παιδικούς σταθμούς. Μπορούν να ελέγχουν τα παιδιά τους ανα πάσα ώρα και στιγμή, από οπουδήποτε στον κόσμο, μέσω σύνδεσης στο internet. Μπορούν να δούν πότε κάποιο παιδί συμπεριφέρεται άσχημα στο δικό τους αλλά την ίδια στιγμή μπορούν και οι άλλοι γονείς να δούν πότε το δικό τους παιδί φέρεται άσχημα σε κάποιο άλλο! Μπορούν επίσης να ελέγχουν την κατάσταση του παιδιού τους, όταν αυτό έχει γνωστό πρόβλημα υγείας (π.χ. άσθμα), χωρίς να εγκαταλείπουν την εργασία τους. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με τα εξαντλητικά ωράρια στην εργασία και τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο, δημιουργεί την ανάγκη σε γονείς να βρίσκονται σε επαφή με τα παιδιά τους, έστω και μέσω internet. Από την άλλη πλευρά, η τοποθέτηση καμερών σε παιδικούς σταθμούς γίνεται και για την παρακολούθηση των εργαζομένων σε αυτούς. Υπάρχει επίσης ενδεχόμενο, εργαζόμενοι σε παιδικούς σταθμούς να κατηγορηθούν από υπερβολικούς γονείς για αντιπαιδαγωγική συμπεριφορά. Καλό το ενδιαφέρον των γονιών, αλλά η παρακολούθηση των παιδιών από τους γονείς σε αυτό το επίπεδο, όταν μάλιστα υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό να τα προσέχει, αποτελεί ακραίο φαινόμενο υπερπροστατευτισμού και υστερίας, σε γονείς που δεν έχουν εμπιστοσύνη σε κανένα και θέλουν να έχουν τον έλεγχο του παιδιού τους 24 ώρες το 24ωρο. Αυτή η τακτική δεν ξεχνιέται, όσα χρόνια και να περάσουν. Κάμερες (κρυφές ή φανερές) τοποθετούν για τον ίδιο λόγο οι γονείς και μέσα στο σπίτι. Αν λοιπόν ο γονιός έχει συνηθίσει να παρακολουθεί το παιδί του στα 2 και στα 3 του χρόνια, τι θα τον αποτρέψει να το παρακολουθεί στα 15 και στα 17 του, εισβάλοντας στην ιδιωτικότητά του;

Δεν συμβαίνει βέβαια το ίδιο όταν υπήρξαν υπόνοιες για παραμέληση ή κακοποίηση των παιδιών από τις μπεϊμπυσίττερς και τις γυναίκες που προσέχουν τα μεγαλύτερα παιδιά. Αυτές παρακολουθούνται από κρυφές κάμερες (Nanny cams) που τοποθετούνται για να διαπιστωθεί αν οι παρακολουθούμενες κάνουν καλά τη δουλειά τους ή και αν κλέβουν. Πολλές φορές και όταν υπάρχουν σοβαρές υποψίες για παραμέληση ή κακοποίηση παιδιών, η καταγραφή έχει επιβεβαιώσει τις υποψίες των γονιών.


Παρεμπιπτόντως για τον ίδιο λόγο (παραμέληση-κακοποίηση) έχουν τοποθετηθεί κρυφές κάμερες σε ιδρύματα, ορφανοτροφεία και κλινικές, οι οποίες κατάφεραν να την καταγράψουν, όπως σε αυτό το ορφανοτροφείο της Ρωσίας το 1996 ή σε κάποια κλινική των ΗΠΑ (για τις κρυφές κάμερες θα μιλήσουμε αναλυτικότερα στη συνέχεια).



(φωτογραφίες παιδιού ορφανοτροφίου της Ρωσιας το 1996 και το 1997)

Μέσω κάμερας γίνεται μέχρι και εικονική επίσκεψη του χωρισμένου γονιού στο παιδί του!
Στο όνομα της ασφάλειας και της προστασίας έχουν τοποθετηθεί κάμερες και στα σχολεία. Από το 2000 όταν δεν υπήρχε η σχετική νομοθεσία, είχαν τοποθετηθεί κάμερες στο μουσικό σχολείο και σε επαγγελματικό Λύκειο των Σοφάδων Καρδίτσας, αλλά οι αρμόδιοι διαβεβαιώνουν οτι η λειτουργία τους έχει σταματήσει. Στις 27 Ιουνίου 2007 η ΟΛΜΕ ζήτησε επίσημα από το υπουργείο Παιδείας να αποµακρυνθούν οι κάµερες ηλεκτρονικής παρακολούθησης, που έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα σχολεία.
Από το 2003 σε σχολείο των ΗΠΑ έχει τοποθετηθεί για πρώτη φορά σύστημα παρακολούθησης με web κάμερες στις 500 αίθουσες διδασκαλίας, και ο διευθυντής μπορεί να παρακολουθεί μέσω του υπολογιστή του μαθητές και καθηγητές. Όλα γίνονται για λόγους ασφαλείας. Μέχρι τώρα στις ΗΠΑ σχεδόν σε όλες τις πολιτείες υπήρχαν κάμερες στους διαδρόμους πολλών σχολείων, τις βιβλιοθήκες και τις καφετέρειές τους. Η τοποθέτηση συστήματος παρακολούθησης είναι ακριβή (ξεκινώντας από 500,000 $) και όσοι την υποστηρίζουν κάνουν αναφορά στις κλοπές, την καταστροφή περιουσίας και την αποτροπή της εισόδου των εξωσχολικών. Πρόσφατη (Νοέμβριος 2007) είναι η καταστροφή σχολείου του Παγκρατίου στα πλαίσια κατάληψης, από μαθητές και ανήλικους ή ενήλικους εξωσχολικούς, μια καταστροφή που διήρκεσε μέρες ολόκληρες με την ανοχή (ή και την συμμετοχή) των καταληψιών και χωρίς να παρεμβει η εισαγγελία και η αστυνομία! Ακούστηκε δε οτι η τοποθέτηση καμερών θα απέτρεπε την λεηλασία και θα κατέγραφε τους βανδάλους. Για το πρώτο έχουμε γράψει οτι δεν ισχύει: όποιος θέλει να καταστρέψει, θα καταστρέψει ούτως ή άλλως παίρνοντας μέτρα αυτοπροστασίας για να μην αναγνωριστεί. Για το δεύτερο αρκεί να πούμε οτι ήδη έχουν ασκηθεί διώξεις σε 17 άτομα που πιθανολογείται ή επιβεβαιώθηκε η ανάμειξή τους στις καταστροφές, κάτι που επιτεύχθηκε χωρίς να υπάρχει ανάγκη ύπαρξης καμερών. Αλλωστε η κοινωνία είναι μικρή και όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας.
Είναι λοιπόν η κάμερα η πιο κατάλληλη λύση σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους φύλαξης; Η αντίθετη άποψη σε σχέση με τις κάμερες, ήρθε από τον διευθυντή του Free Congress Foundation, μιάς ερευνητικής ομάδας, ο οποίος αναφέρει οτι "τοποθετώντας κάμερες στα παιδιά τα εκπαιδεύουμε να πιστεύουν οτι το να τα παρακολουθούν κάθε στιγμή της ημέρας είναι εντάξει, οτι ο Μεγάλος Αδερφός είναι εντάξει. Έπρεπε να μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται, όχι επειδή τους βλέπει μία κάμερα, αλλά επειδή είναι το σωστό".
Στο Νιού Τζέρσευ προχώρησαν ακόμα περισσότερο, λόγω της παραβατικότητας των μαθητών: οι κάμερες στο δημόσιο χώρο των σχολείων δίνουν εικόνα χωρίς ήχο στο κεντρικό αστυνομικό τμήμα. Κάμερες έχουν τοποθετηθεί και σε σχολικά λεωφορεία των ΗΠΑ λόγω της αυξημένης βίας μεταξύ των εφήβων. Οι κάμερες έχουν την δυνατότητα ήχου, GPS, και μπορούν να δώσουν στοιχεία σε σχέση με την ταχύτητα και την ασφάλεια του λεωφορείου. Όπως ενημερώνει το κοινό μία από τις μεγάλες εταιρείες των ΗΠΑ, έχει τοποθετήσει κάμερες σε πάνω από 100.000 λεωφορεία. Υπολογίζεται οτι στο 40% των σχολικών λεωφορείων των ΗΠΑ έχουν τοποθετηθεί κάμερες ασφαλείας.


Στο όνομα της ασφάλειας των εργαζομένων ξεκίνησε η χρήση τους στον χώρο εργασίας, αλλά κατέληξε ως ένας μηχανισμός παρακολούθησης της απόδοσης των εργαζομένων. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), με την Οδηγία της 115/2001, αποφαίνεται οτι "η εισαγωγή και χρήση κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης, ηχοσκόπησης, βιντεοσκόπησης και άλλων συναφών συστημάτων στους εργασιακούς χώρους επιτρέπεται μόνο εφόσον είναι αναγκαία για την ασφάλεια του χώρου εργασίας, την προστασία προσώπων και αγαθών. Δεδομένα που συλλέγονται για τους σκοπούς αυτούς δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν ως αποκλειστικά κριτήρια αξιολόγησης των εργαζομένων. Ο διαρκής έλεγχος των εργασιακών χώρων με τέτοια μέσα απαγορεύεται. Κατ’ εξαίρεση είναι ανεκτός εφόσον δικαιολογείται από τη φύση και τις συνθήκες εργασίας και είναι απολύτως αναγκαίος για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των χώρων (εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου). Οι εργαζόμενοι πρέπει να ενημερώνονται προηγουμένως για την εισαγωγή τέτοιων συστημάτων". Η ΑΠΔΠΧ με την απόφαση 3/2007 απαγόρευσε σε εργοδότη οικιακής βοηθού που πρόσεχε τα παιδιά του, να λειτουργήσει κρυφές κάμερες παρακολούθησής της μέσα στο σπίτι του, χωρίς την ενημέρωσή της. Η απόφαση αυτή αποτελεί σημαντική εξέλιξη για την χρήση των κρυφών καμερών και επιβάλλει την ενημέρωση του παρακολουθούμενου εργαζόμενου για την λειτουργία τους καθώς και την γνωστοποίηση στην ΑΠΔΠΧ. Παρ'όλα αυτά δεν συμμορφώνονται όλοι στις οδηγίες. Για παράδειγμα, κάμερες παρακολούθησης στους διαδρόμους του διοικητικού εφετείου Θεσσαλονίκης λειτουργούν τους τελευταίους μήνες υπό την ανοχή δικαστών, δικαστικών υπαλλήλων και αστυνομίας αλλά και χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση της ΑΠΔΠΧ.
Στην διαμάχη πάντως μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζομένων και οι δύο έχουν δίκιο: οι εργοδότες επιθυμούν να προστατέψουν την περιουσία τους και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων μέσω της επιτήρησης, οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν οτι η χρήση κρυφών καμερών καταστρατηγεί το δικαίωμα της ιδιωτικότητας. Πρέπει όμως να βρεθεί η χρυσή τομή στην οποία να συμφωνούν και τα δύο μέρη.
Μία έρευνα που διενήργησε το 2000 το American Management Association διαπίστωσε οτι το 33% των μεγαλύτερων Αμερικανικών εταιρειών παραδέχονταν οτι μαγνητοσκοπούν τους υπαλλήλους τους - κρυφά ή φανερά - για να αποτρέψουν κλοπή, βία ή σαμποτάζ.Το ποσοστό ανέβηκε στο 51% το 2005! Επίσης το ποσοστό των εταιρειών που παρακολουθούν την παραγωγικότητα των υπαλλήλων τους αυξήθηκε στο 10% σε επιλεγμένους εργασιακούς χώρους και στο 6% για όλους τους εργαζόμενους. Πάντως το 85%, ενημερώνει τους υπαλλήλους τους για την παρακολούθηση.
Ένα μεγάλο πρόβλημα αφορά την διαχείριση των δεδομένων των καμερών. Τί είναι αυτό που θα καταγραφεί; Πού θα επικεντρώσει την προσοχή του ο χειριστής του συστήματος; Μήπως λειτουργήσει ηδονοβλεπτικά, ζουμάροντας σε μια προσωπική στιγμή αντί της πιθανής παραβατικής συμπεριφοράς; Ποιοί άλλοι θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα (ιδιώτες, μυστικές υπηρεσιες, ξένες χώρες στα πλαίσια αμοιβαίας συνεργασίας);
Υπάρχουν περιπτώσεις που υλικό αυτών των καταγραφών διακινήθηκε ως παράνομο εμπορικό προϊόν ή έχει υποκλαπεί από τρίτους; (πολλές κάμερες που εστιάζουν στο δρόμο είναι ιδιωτικές και το περιεχόμενό τους μπορούν να το αποθηκεύσουν, να το δώσουν ή να το πουλήσουν). Υπάρχουν περιπτώσεις που θα χαρακτηριστεί μία συμπεριφορά ύποπτη ("search for suspicious behaviour, certain types of activity"), με αποτέλεσμα το οπτικό υλικό να αποθηκευτεί και το άτομο να παραμένει επ'αόριστο ύποπτο; Πόσο χρονικό διάστημα επιτρέπεται η αποθήκευση και διατήρηση του υλικού (αυτό σήμερα κυμαίνεται από χώρα σε χώρα); Μήπως κάποιοι αποφασίσουν να μην το καταστρέψουν, όπως έχουν υποχρέωση σύμφωνα με τον νόμο; Μήπως η χρήση της τεχνολογίας αυτής αποτελέσει το μοντέλο για άλλες τεχνολογίες όπως το millimetre wave radar, η θερμογραφική καταγραφή και οι βιοαισθητήρες (biosensors); Μήπως η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (European Court of Human Rights) δείχνει οτι τα συστήματα κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης παραβιάζουν το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;
Άρθρo 8 - Δικαίωµα σεβασµoύ της ιδιωτικής και oικoγεvειακής ζωής
1. Παv πρόσωπov δικαιoύται εις τov σεβασµόv της ιδιωτικής και oικoγεvειακής ζωής τoυ, της κατoικίας τoυ και της αλληλoγραφίας τoυ.
2. Δεv επιτρέπεται vα υπάρξη επέµβασις δηµoσίας αρχής εv τη ασκήσει τoυ δικαιώµατoς τoύτoυ, εκτός εάv η επέµβασις αύτη πρoβλέπεται υπό τoυ vόµoυ και απoτελεί µέτρov τo oπoίov, εις µίαv δηµoκρατικήv κoιvωvίαv, είvαι αvαγκαίov δια τηv εθvικήv ασφάλειαv, τηv δηµoσίαv ασφάλειαv, τηv oικovoµικήv ευηµερίαv της χώρας, τηv πρoάσπισιv της τάξεως και τηv πρόληψιv πoιvικώv παραβάσεωv, τηv πρoστασίαv της υγείας ή της ηθικής, ή τηv πρoστασίαv τωv δικαιωµάτωv και ελευθεριώv άλλωv.


Μήπως όσοι ιδιώτες εγκαθιστούν κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης στο ιδιόκτητο χώρο τους, χωρίς να συμβουλευτούν τους γείτονές τους των οποίων οι παρακείμενες περιουσίες τους βρίσκονται μέσα στο πεδίο της παρακολούθησης, πρέπει να αντιμετωπιστούν ως ενοχλητικοί γείτονες και να χαρακτηριστούν ως άτομα με αντικοινωνική συμπεριφορά;
Kάποια από τα παραπάνω αναπάντητα ερωτήματα θέτει η μή κερδοσκοπική οργάνωση spy.org.uk. Σήμερα οι κάμερες κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης χρησιμοποιούν υπέρυθρη τεχνολογία, μπορούν να δουν στο σκοτάδι και να ζουμάρουν, λειτουργώντας πέραν των ορίων του ανθρώπινου ματιού. Ανάμεσα στις δυνατότητες του συστήματος είναι η ποιότητα της εικόνας (τα σύγχρονα συστήματα διακρίνουν ρολόϊ Rolex ή πακέτο τσιγάρα στα 100 μέτρα και μπορούν να αναλύσουν ψηφιακά σε απίστευτο βαθμό την εικόνα), οι αισθητήρες κίνησης (προχωρημένα software μπορούν να διακρίνουν τα αρχικά σημάδια καπνού ή υπερβολικής ζέστης, από αλλαγές σε ένα pixel, πριν ξεκινήσει η φωτιά), εξελιγμένα software που μπορούν να ακολουθήσουν ένα στοχοποιημένο άτομο/πρόσωπο ακόμα και μέσα σε πολυκοσμία και αυτόματα να το περάσουν από κάμερα σε κάμερα, η βιομετρική αναγνώριση προσώπων από μία βάση δεδομένων (το σύστημα Mandrake αναγνωρίζει πάνω από 200 πρόσωπα το δευτερόλεπτο και η εταιρεία a4vision παράγει προϊόντα που δημιουργούν τρισδιάστατη εικόνα με βάση κάμερες που έχουν φακούς 360 μοιρών και ονομάζονται "fisheye"), οι ακτίνες Χ, το Millimetre wave radar (τεχνολογία σωματικού σαρώματος που αναγνωρίζει την ακτινοβολία που εκπέμπει το σώμα χρησιμοποιώντας συχνότητες μεταξύ υπερυθρων και μικροκυμάτων και "βλέπει" μεταλλικά αντικείμενα όπως όπλα διαπερνώντας τα ρούχα), η θερμική εικόνα κά.


Το Cromatica είναι ένα software για κάμερες, που αναπτύχθηκε πριν αρκετά χρόνια στο Πανεπιστήμιο Kingston του Λονδίνου και που μπορεί να διαπιστώσει "περίεργες" συμπεριφορές βασισμένες σε αναγνωρισμένα πρότυπα, που π.χ. οδηγούν πιθανώς σε κλοπή ή απόπειρα αυτοκτονίας. Το Υπουργείο Εσωτερικών της Μ.Βρετανίας ενδιαφέρεται για ένα project που έχει εκπονήσει ένας λέκτορας του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας, σύμφωνα με το οποίο υπάρχει η δυνατότητα αναγνώρισης του περιεχομένου της ομιλίας απλώς μέσω της κίνησης των χειλιών. Μάλιστα το σύστημα μπορεί να ενεργοποιηθεί και να ειδοποιήσει άμεσα την αστυνομία, όταν καταγραφούν συγκεκριμένες λέξεις ή προτάσεις!

(ακολουθεί το 3ο και τελευταίο μέρος)

Δεν υπάρχουν σχόλια: