Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2007

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος εγκλήματος

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες που διεξήχθησαν στην Αθήνα το καλοκαίρι του 2004, αποτέλεσαν την αφορμή να συζητηθεί ευρέως το αμφιλεγόμενο θέμα της εγκατάστασης καμερών στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά εφαρμοζόταν ένα οργανωμένο σύστημα καμερών με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης σε αυτήν την έκταση και απαιτούνταν η σχετική νομική κατοχύρωση και έγκριση. Το 1997 είχε ψηφιστεί ο νόμος 2472/1997 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων σε εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή οδηγία 95/46. Ακολουθούσε (καθυστερημένα) η χώρα μας και τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που είχαν θεσπίσει ειδικούς κανόνες για τη συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από την αρχή της δεκαετίας του 1970 [Σουηδία 1973, Γερμανία 1977, Γαλλία, Δανία, Νορβηγία, Αυστρία 1978, ενώ κατά τη διάρκεια του 1980 σειρά άλλων κρατών ακολούθησαν (Βρετανία, Ολλανδία, Φινλανδία)].
Προβλεπόταν στο νόμο αυτό, η σύσταση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), μίας ανεξάρτητης αρχής, που είχε αποστολή την εποπτεία της εφαρμογής του νόμου 2472/1997 και άλλων ρυθμίσεων που αφορούσαν την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η ΑΠΔΠΧ λοιπόν έδωσε την έγκρισή της για την εγκατάσταση του συστήματος των καμερών στα πλαίσια των Ολυμπιακών Αγώνων και για το χρονικό διάστημα από 1/7/2004 έως 4/10/2004, με το σκεπτικό οτι αν και "σύμφωνα με το άρθρο 1 της Οδηγίας 1122/2000 της Αρχής, η λήψη και επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης που λειτουργεί μονίμως, συνεχώς ή κατά τακτά χρονικά διαστήματα δεν επιτρέπεται διότι προσβάλλει την προσωπικότητα και την ιδιωτική ζωή του ατόμου... κατ’ εξαίρεση τέτοιου είδους λήψη και επεξεργασία είναι νόμιμη, χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου, υπό τις προϋποθέσεις του Ν. 2472/1997, εφόσον ο σκοπός της επεξεργασίας είναι η προστασία προσώπων ή αγαθών ή η ρύθμιση της κυκλοφορίας. Κριτήρια νομιμότητας αποτελούν η αρχή της αναγκαιότητας και η αρχή της αναλογικότητας".
Στις 24/11/2004 η ΑΠΔΠΧ, με νέα απόφασή της, επιτρέπει την παράταση της λειτουργίας του συστήματος κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης που λειτουργεί στο πλαίσιο του Συστήματος C4I και είναι εγκατεστημένο στο οδικό δίκτυο του Νομού Αττικής, για χρονικό διάστημα 6 μηνών δηλαδή από την 25/11/2004 έως την 24/5/2005, για τον σκοπό της διαχείρισης της κυκλοφορίας. Σύμφωνα με την απόφαση αρκετές κάμερες έπρεπε να απομακρυνθούν αμέσως, αφού δεν είχαν σχέση με την κυκλοφορία, ενώ οι προϋποθέσεις λειτουργίας των υπολοίπων γίνονταν πιο αυστηρές. Στίς 12/8/2005 και μετά από παράκληση του Υπουργείου Δημοσίας Τάξης (υπουργός Γ.Βουλγαράκης) να παραταθεί η λειτουργία των καμερών, η ΑΠΔΠΧ δέχεται εν μέρει την αίτησή του, απορρίπτει (όμως) το αίτημα επεκτάσεως του σκοπού της επεξεργασίας του συστήματος και ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ τη χρήση του για τον σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών ή άλλους σκοπούς πέραν της διαχείρισης της κυκλοφορίας.

Το Υπουργείο σύμφωνα με την ΑΠΔΠΧ ζητουσε την λειτουργία των καμερών και για τους κάτωθι λόγους:
α) (τ)η ειδική πρόληψη και εξιχνίαση σοβαρών αξιόποινων πράξεων, με αναφορά στη δυνατότητα χρήσης του συστήματος κατά τη διάρκεια συγκεντρώσεων ή συναθροίσεων,
β) (τ)η διαχείριση σοβαρών περιστατικών ασφάλειας και κρίσεων,
γ) (τ)η προστασία επισήμων προσώπων κατά τις μετακινήσεις τους,
δ) (τ)η προστασία ευπαθών στόχων (δημοσίων κτιρίων, πρεσβειών κλπ.), χωρίς αυτά να προσδιορίζονται ειδικότερα και συγκεκριμένα
ε) (τ)ο συντονισμό και έλεγχο του προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του και
στ) (τ)η καταγραφή και διαβίβαση στις αρμόδιες αστυνομικές, εισαγγελικές και δικαστικές αρχές δεδομένων σε περίπτωση θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων και τροχαίων ατυχημάτων με εγκατάλειψη, καθώς και σε περίπτωση σοβαρών εγκληματικών αξιόποινων πράξεων
.

Μετά την απόρριψη της αίτησή του, το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης απευθύνθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο το δικαίωσε για τις 32 κάμερες που έπρεπε να ξηλωθούν.
Τον Οκτώβριο του 2007 η ΑΠΔΠΧ επέβαλε νέο πρόστιμο σε βάρος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης (προφανώς πριν αυτό να ενσωματωθεί στο υπουργείο Εσωτερικών), επικαλούμενη στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κάμερες που τοποθετήθηκαν σε κεντρικά σημεία των Αθηνών για τη διαχείριση της κυκλοφορίας χρησιμοποιήθηκαν και για την παρακολούθηση διαδηλώσεων. Το γεγονός αποκάλυψε ο πρόεδρος της ανεξάρτητης ΑΠΔΠΧ Δημήτρης Γουργουράκης, ο οποίος παρέδωσε στον πρόεδρο της Βουλής Δημήτρη Σιούφα την έκθεση πεπραγμένων της Αρχής για το 2006. Η Αρχή για τον ίδιο λόγο είχε επιβάλει πρόστιμο στην ΕΛΑΣ το 2006, μετά από ελέγχους που είχε διενεργήσει στις 12/5/2006 και 24/5/2006 στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αστυνομίας (κτίριο ΓΑΔΑ), όπου γίνεται λήψη και επεξεργασία των εικόνων που λαμβάνονται μέσω του συστήματος καμερών!
Η τελευταία πράξη του δράματος παίχτηκε πρόσφατα με την εγκύκλιο του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ.Γ.Σανιδά, ο οποίος πριν γνωματεύσει η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για την απόφαση της ΑΠΔΠΧ, προτρέπει τις διωκτικές αρχές να χρησιμοποιούν τις κάμερες, ως «βουβούς μάρτυρες» για την καταγραφή των επεισοδίων, προκειμένου το υλικό να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό μέσο στο δικαστήριο για την τιμωρία των δραστών! Μάλιστα ο κ.Σανιδάς υποστήριξε οτι η Εισαγγελία είναι ανώτερη από την ανεξάρτητη ΑΠΔΠΧ! Αντίθετη άποψη εξέφρασε ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας, υποστηρίζοντας οτι η γνωμοδότηση του κ.Σανιδά "συνιστά θεσμική υπέρβαση του Εισαγγελέα του Α.Π. και υποκατάσταση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρμοδιότητος της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και υποκατάσταση του ρόλου και της λειτουργίας της".
Η αφήγηση των γεγονότων θα σταματούσε εδώ, αν δεν είχαν προκύψει δραματικές νεότερες εξελίξεις. To αποτέλεσμα του αδειάσματος από τον κ.Σανιδά και της μή υποστήριξής τους από την κυβέρνηση, όπως και το γεγονός οτι κατά τον εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου χρησιμοποιήθηκαν οι κάμερες για καταγραφή της εκδήλωσης, οδήγησε τον πρόεδρο και τα μέλη της ΑΠΔΠΧ σε ομαδική παραίτηση στις 19/11/2007. Όπως αναφέρει η Αρχή σε ανακοίνωσή της , το γεγονός οτι υπό την εποπτεία εισαγγελέων στη ΓΑΔΑ λειτούργησαν οι κάμερες και λάμβαναν εικόνες από τη συγκέντρωση και την πορεία, διαπιστώθηκε και από τους ελεγκτές της Αρχής που κατόπιν έγγραφης εντολής μετέβησαν στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής για το σχετικό έλεγχο. Μάλιστα, όταν οι ελεγκτές ρώτησαν τον αρχηγό της Αστυνομίας γιατί καταγράφουν οι κάμερες τους διαδηλωτές, φέρεται ότι τους απάντησε ότι «παρακολουθούν με εισαγγελική παραγγελία την κυκλοφορία και τους πεζούς». Στην εύλογη απορία τους ότι η κυκλοφορία έχει διακοπεί, έλαβαν την ίδια στερεότυπη απάντηση.
Πρόκειται για την κορύφωση ενός κλιμακούμενου σχεδίου, στο οποίο οι οργανωτές του απαξίωσαν στην πράξη μία ανεξάρτητη αρχή, διέπραξαν κατάφωρη παραβίαση της νομιμότητας και αυθαιρέτησαν στην ερμηνεία των νόμων.
Να το χαιρόμαστε τέτοιο κράτος δικαίου! Μπορούμε πλέον αυτό το κράτος και αυτούς τους κυβερνώντες να τους εμπιστευτούμε; Να τονίσω οτι δεν μπαίνω καν στην ουσία του θέματος, αν δηλαδή οι κάμερες είναι αναγκαίες ή όχι. Οφείλω τέλος, να δώσω τα συγχαρητήριά μου στους ανθρώπους της ΑΠΔΠΧ, αυτούς που είχαν το σθένος να δηλώσουν με αυτόν τον τρόπο την διαμαρτυρία τους και την δικαιολογημένη αγανάκτησή τους. Έχει και η αξιοπρέπεια τα όριά της.
Σύμφωνα με το ιστολόγιο Ιn love with life που περιγράφει με το δικό του τρόπο το ιστορικό, "το χρονικό της νομικής διαμάχης γύρω από το θέμα των καμερών είναι πολύ ενδιαφέρον και ελάχιστα γνωστό. Αποκαλύπτει δε και στους πιο δύσπιστους ποιες είναι οι πραγματικές, καθόλου βέβαια αθώες, προθέσεις της εξουσίας για τις χρήσεις των καμερών".

Υ.Γ.1.Πρόσφατα ανακοινώθηκε οτι η Αστυνομία από την αρχή του χρόνου χρησιμοποίησε δοκιμαστικά δορυφορικές κάμερες παρακολούθησης και είναι έτοιμο προς υλοποίηση σχέδιο για αναβάθμιση όλων των καμερών στην Αθήνα. Το σύστημα αυτό είναι τεχνικά απλό, δεν χρειάζεται ενσύρματο εξοπλισμό και δεν εκθέτει τις μονάδες σε κινδύνους φθορών, αφού οι κάμερες είναι διακριτικά τοποθετημένες σε απρόσιτα σημεία και διακινούν τις λήψεις μέσω δορυφόρου και κεντρικών κεραιών.
Υ.Γ.2.Η εφημερίδα Το Βήμα από τις 4 του περασμένου Μαρτίου είχε αποκαλύψει την πρόθεση της ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ. να δημιουργήσει ομάδα... εικονοληπτών για να καταγράφουν τις επιθέσεις εις βάρος των αστυνομικών κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, κάτι που σημαίνει οτι οι εξελίξεις είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα. Τις κάμερες, σύμφωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., εφόσον εφαρμοστεί η γνωμοδότηση του κ. Σανιδά, θα χειρίζεται μια ομάδα τεσσάρων αστυνομικών οι οποίοι θα είναι εξουσιοδοτημένοι, θα έχουν επιλεγεί με αυστηρά κριτήρια, δεν θα προέρχονται από υπηρεσίες της Ασφαλείας, θα φορούν πολιτικά και θα κυκλοφορούν ανάμεσα στους διαδηλωτές...
Υ.Γ.3.Τις επόμενες μέρες θα ασχοληθώ αναλυτικά με το θέμα των καμερών. Οι ξαφνικές νέες εξελίξεις στην υπόθεση, με ανάγκασαν να χρησιμοποιήσω κομμάτι του (μεγάλου) κειμένου μου, για να ασχοληθώ με την τρέχουσα επικαιρότητα.

2 σχόλια:

iQfish είπε...

kai pali eyge gia thn ereyna sou ...

keep it ON ..

Παντελής Οικονόμου είπε...

Σ'ευχαριστώ φίλε iqfish.