Ο εκλογικός νόμος και οι παγίδες του

Όσο διαβάζω και ασχολούμαι με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, τόσο διαπιστώνω οτι πρόκειται για ένα μεγάλο αίνιγμα. Όπως όλα τα περιστασιακά κομματικά κατασκευάσματα, είναι θνησιγενές και είναι πιθανό οτι θα οδηγήσει σε αντικατάστασή του κάποια στιγμή (ανάλογα βέβαια και με τις ανάγκες του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος που πρέπει να εξυπηρετηθούν). Φτιαγμένο στα κομματικά επιτελεία του ΠΑΣΟΚ (Κώστας Σκανδαλίδης), είναι κομμένο και ραμμένο για τις πιθανολογούμενες μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις, όπως τις φαντάζονταν εκείνοι, τη στιγμή της ψήφισής του. Συνήθως όμως ο εκάστοτε εκλογικός νόμος, λειτουργεί ως μπούμεραγκ για αυτόν που πρόκειται να εξυπηρετήσει.
Αλλά ας δουμε κάποια στοιχεία του εκλογικού νόμου. Ο νόμος αυτός λοιπόν δίνει bonus 40 έδρες στο πρώτο κόμμα, έστω κι αν η διαφορά του με το δεύτερο είναι μερικές εκατοντάδες ψήφοι. Πριμοδοτούνται τα μικρότερα κόμματα σε έδρες (στο 70% του αριθμού που θα έδινε η απλή αναλογική), εις βάρος του δεύτερου κόμματος, άρα ο νόμος είναι αναλογικότερος από τον προηγούμενο. Κανένα κόμμα δεν μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση με ποσοστό κάτω από 40%. Δεν θυμάμαι όμως εκλογές στην Ελλάδα που το πρώτο κόμμα δεν συγκέντρωσε 40%, άρα το σύστημα πριμοδοτεί το πρώτο κόμμα. Από την άλλη μεριά αν κάποιος θέλει να τιμωρήσει τα δύο μεγάλα κόμματα, πρέπει να ψηφίσει άλλο κόμμα, για να πέσει το απόλυτο ποσοστό τους κάτω από το 40%. Ακόμα και με μεγαλύτερο ποσοστό (40-42,5%), πάλι δεν εξασφαλίζεται η αυτοδυναμία, η οποία εξαρτάται κυρίως από το συνολικό ποσοστό των "μικρών" κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή. Όσο μεγαλύτερο το ποσοστό των μικρών, τόσο μεγαλώνει το νούμερο που χρειάζεται το πρώτο κόμμα που θα βγεί πρώτο για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Αν αφαιρέσουμε π.χ από το 100% το ποσοστό των δύο πρώτων κομμάτων (περίπου 80%), το ποσοστό που απομένει (χονδρικά 20%) μοιράζεται στα κόμματα που θα μπούν στη Βουλή και σε αυτά που θα μείνουν απέξω. Εφόσον θα έχουμε πεντακομματική Βουλή (απ'ότι δειχνουν οι δημοσκοπήσεις), το ποσοστό των τριων (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑΟΣ) θα είναι η πλειοψηφία στο ποσοστό αυτό (χονδρικά επίσης το 15%, χάριν της κατανόησης του συστήματος). Αν το 15% γίνει 17%, το πρώτο κόμμα θα χρειάζεται περισσότερους ψήφους, ενώ αν το 5% των κομμάτων που δεν θα μπουν στη Βουλή γινει 7%, το πρώτο κόμμα θα χρειάζεται λιγότερους ψήφους για την αυτοδυναμία. Τι μας λέει δηλαδή ο εκλογικός νόμος; Φήφος σε κόμματα που δεν μπαίνουν στη Βουλή, διευκολύνουν το πρώτο κόμμα να κάνει κυβέρνηση με μικρότερα ποσοστά, ενώ ψήφος στα 3 "μικρά" (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑΟΣ) το δυσκολεύουν.
Εδώ είναι και το δίλημμα όποιων ψηφοφόρων θέλουν να δηλώσουν την διαμαρτυρία τους αποτελεσματικά (γιατί μόνο η ψήφος σε κόμμα είναι αποτελεσματική, τα υπόλοιπα είναι είτε εκ του πονηρού είτε από άγνοια-πείσμα-βλακεία-αποστασιοποίηση), αλλά δεν θέλουν να ψηφίσουν τα 5-6 γνωστά κόμματα των ΜΜΕ: Αν ψηφίσουν κάποιο άλλο μικρότερο κόμμα που δεν θα μπει τελικά στη Βουλή, μήπως ενισχύσουν την πιθανότητα αυτοδυναμίας του πρώτου κόμματος;
Ας πάρουμε κάποια δεδομένα. Δεδομένο 1ο: Η παρούσα κυβέρνηση, ως η χειρότερη της τελευταίας 30ετίας, πρέπει να φύγει. Δεδομένο 2ο: Για να φύγει, πρέπει τα ποσοστά της να μειωθούν όσο γίνεται περισσότερο, ώστε να μην εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Αυτό θα συμβεί αν όσοι απέχουν ή ψηφίζουν άκυρο ή λευκό, αποφασίσουν να ψηφίσουν ότι άλλο θέλουν αρκεί να μην ειναι ΝΔ, ωστε οι ψήφοι της να υπολογιστούν ως ποσοστό σε μεγαλύτερο σύνολο ψήφων και να μειωθεί το ποσοστό της. Δεδομένο 3ο: Δεν πρέπει να ενισχυθεί το ΠΑΣΟΚ, ως εκπρόσωπος ενός δικομματικού συστήματος που κατέρρευσε.
Κάτω από τα νέα δεδομένα και βάζοντας νερό στο κρασί μου, με βαρειά καρδιά, επαναλαμβάνω μεν ΟΧΙ ΑΠΟΧΗ, ΟΧΙ ΑΚΥΡΟ, ΟΧΙ ΛΕΥΚΟ, ΟΧΙ ΣΤΑ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΑ ΚΟΜΜΑΤΑ (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) αλλά δεν απορρίπτω την λογική της ψήφου στα 2 κόμματα της Αριστεράς που θα μπουν στη Βουλή (εκτός δηλαδή του ΛΑΟΣ, που το θεωρώ ξενοφοβικό, οπισθοδρομικό και ακροδεξιό και του Παπαθεμελή, που είναι δούρειος ίππος της ΝΔ, άσε που δεν θα πιάσει ούτε 0,5%). Προσωπικά όμως, έστω και με το κίνδυνο που ελλοχεύει στην επιλογή μου, θα ψηφίσω κόμμα που να μην ανήκει στην προβεβλημένη από τα ΜΜΕ εξάδα του debate. Ευτυχώς υπάρχουν αρκετά άλλα κόμματα για να διαλέξω.